سبک معماری اسلامی

سبک معماری اسلامی از آن دسته سبک های معماری است که محال است، یک بار حداقل به گوشتان نخورده باشد. این سبک آنقدر مشهور و خارق العاده است که وقتی حرف از سبک معماری اسلامی به میان می آید، سبکی در ذهن افراد تداعی می شود که نمایانگر فرهنگ آن کشور است. ممکن است به اشتباه فکر کنید که سبک معماری اسلامی تنها در ایران وجود دارد، اما باید بدانید که این نوع سبک در انواع کشور اجرا شده است و طرفداران بسیاری نیز دارد.
در واقع سبک معماری اسلامی تنها نشان‌دهنده محیطی برای عبادت نیست، بلکه محیطی است که آرامش، هماهنگی و زیبایی را به ارمغان می‌آورد. این سبک معماری با بهره‌گیری از اصول هندسی، محاسبات دقیق و استفاده هنرمندانه از فضا و نور، محیطی را ایجاد می‌کند که نشان‌دهنده اصول و ارزش‌های اسلامی است و به عبادت و آرامش افراد کمک میکند.
حال این مقاله می‌خواهد به شما بگوید که سبک معماری اسلامی چیست، از کجا شروع شده است و همچنین چندین نمونه از معروف‌ترین بناهای سبک معماری اسلامی را نیز معرفی کند.

سبک معماری اسلامی چیست؟

یکی از زیباترین و برجسته ترین سبک معماری، سبک معماری اسلامی است که در اغلب نقاط جهان مورد توجه قرار گرفته است. معماری اسلامی از ابتدای تاریخ اسلام، در قرن 7 میلادی آغاز شد که بیش از هر چیزی، بر زیبایی، هنر و فرهنگ تمرکز داشت. در واقع این سبک از معماری نه تنها به عنوان فضایی برای عبادت در نظر گرفته می شود، بلکه به عنوان فرهنگ، هنر و تاریخ اسلامی نیز شناخته می شود.
سوالی که ممکن ایت برایتان به وجود آید این است که چه عواملی باعث تشکیل سبک معماری اسلامی و زیبایی آن شده است؟ این سوالی است که بررسی آن تنها با معرفی ویژگی های این سبک امکان پذیر است. از ویژگی های اصلی سبک معماری اسلامی میتوان به گنبد، مناره، آرک و قوس ها، ترئینات خاص و پیچیده، حیاط مرکزی و بازی با نور اشاره کرد که همه اینها در کنار هم سبک معمار اسلامی را ایجاد میکند.

بررسی ویژگی های سبک معماری اسلامی:

-    وجود گنبد در معماری اسلامی: گنبدها از مهمترین ویژگی‌های برجسته و جذاب معماری اسلامی به شمار می روند که شکوه و زیبایی خاصی به ساختمان می بخشد و به عنوان نمادی از پایداری و قدرت الهی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در واقع گنبد ها به دلیل کمانی شکل بودن، کاشی کاری های فراوان و تزئنات خاص، زیبایی خیر کننده ای به گنبد می بخشد.
-    وجود مناره در معماری اسلامی: مناره ها در واقع هویت مساجد هستند و سازه های بلند و باریکی هستند که در زمان اذان از آنها استفاده می شود و به صدا در می آیند تا افراد را به نماز دعوت کنند.
-    وجود آرک و قوس ها در معماری اسلامی: از مهمترین ویژگی های سبک معماری اسلامی، وجود آرک و قوس ها است که به زیبایی این سبک می افزایند و به عنوان نمادی از زیبایی، قدرت و استقامت تلقی می شوند.
-    وجود ترئینات خاص و پیچیده در معماری اسلامی: در سبک معماری اسلامی از ترئینات مختلفی مثل کاشی کاری های ظریف و خوشنویسی نیز استفاده میشود که جزء شاخه های اصلی ترئینات در معماری اسلامی به شمار می روند.
-    وجود حیاط مرکزی در معماری اسلامی: حیاط مرکزی به عنوان برجسته ترین عنصر معماری اسلامی،  نقش مهمی در طراحی بناهای مختلفی از جمله مساجد، مدرسه و ... دارد و میتواند به ایجاد فضاهایی سرسبز و آرامش دهنده کمک کند.
-    وجود بازی با نور در معماری اسلامی: در معماری اسلامی بازی با نور و استفاده از پنجره های رنگی به چشم می خورد که باعث زیبایی بیشتر بناها شده است.

معرفی برخی از نمونه های سبک معماری اسلامی

از برترین سبک معماری اسلامی میتوان به تاج محل در هند، مسجد جامع در اصفهان و مسجد ایاصوفیه اشاره کرد، که بررسی آنها در ادامه به شما کمک میکند تا با هر کدام از نمونه های سبک معماری اسلامی بیشتر آشنا شوید و بهتر این سبک را درک کنید.
-    مسجد تاج محل در هند
مسجد تاج محل در آگرا واقع در کشور هندوستان بنا شده است، که یکی از برترین معماری اسلامی جهان است و به دستور پنجمین پادشاه گورکانی (شاه جهان) ساخته شده است. در واقع مسجد تاج محل، مقبره ای است که به ممتاز محل نیز معروف است. تاریخچه ساخت این نوع مسجد باز می گردد به زمانی که سومین همسر شاه جهان، پادشاه هند در حین به دنیا آوردن فزرند چهاردهم از دنیا رفت. 
شاه جهان به دلیل اندوه فراوانی که از فوت همسر محبوب خود داشت در قرن هفدهم و سال 1632 میلادی دستور ایجاد آرامگاه باشکوهی جهت یادبود همسر دلبندش داد که 15 سال بعد یعنی در سال 1647 ساختش تکمیل شد. این مسجد از گنبد بزرگ مرمری، مناره‌های زیبا، قوس‌های ظریف و تزئینات فراوانی تشکیل شده است که همگی آنها نمایانگر زیبایی و عظمت معماری اسلامی هستند.

-    مسجد شیخ لطف الله در اصفهان
از مشهورترین مساجد ایران می‌توان به مسجد شیخ لطف‌الله در اصفهان اشاره کرد که بین سال‌های 1602 تا 1619 میلادی توسط شاه عباس اول ساخته شد. دلیل نامگذاری این بنا به افتخار شیخ لطف‌الله، نشان‌دهنده اهمیت و احترام بالایی است که شاه عباس اول و دربار صفوی به علما و دانشمندان دینی قائل بودند. این نامگذاری همچنین بیانگر نقش مهم شیخ لطف‌الله در ترویج علوم دینی و مذهبی در دوره صفویه است. این مسجد به دلیل زیبایی خود، امروزه مورد توجه بسیاری از گردشگران و مسافران قرار گرفته است. مسجد شیخ لطف‌الله با ترکیبی از هنرهای زیبا، طراحی هوشمندانه و معماری بی‌نظیر، نمایانگر زیبایی و شکوه هنر و فرهنگ ایرانی است و به عنوان یکی از شاهکارهای بزرگ معماری اسلامی در جهان شناخته می‌شود.

-    مسجد ایاصوفیه در استانبول
مسجد ایاصوفیه در شهر استانبول، واقع در کشور ترکیه، یکی از آثار ارزشمند معماری اسلامی به شمار می‌رود. این بنا در سال 532 میلادی به دستور تئودورا، همسر امپراتور ژوستینین یکم، ساخته شد. البته این مسجد در ابتدا کلیسا بود که پس از شکست رومیان توسط مسلمانان عثمانی، سلطان محمد فاتح دستور داد تا کلیسا به مسجد تبدیل شود. در نهایت، با پوشاندن آثار هنری و نقاشی‌هایی از زمان کلیسا به دستور سلیمان اول، هرگونه آثار کلیسا از آن پاک شد. سلیم دوم نیز با دستوراتی برای تبدیل این بنا به معماری اسلامی، آن را به مسجد تبدیل کرد. در زمان حکومت مراد سوم، مناره و منبر نیز به مسجد اضافه شد و در آخر، در زمان مراد چهارم آیاتی از قرآن کریم بر دیوارها نصب شد تا به یک مسجد واقعی با سبک معماری اسلامی تبدیل شود.

نتیجه گیری

در نتیجه، به سبکی، معماری اسلامی گفته می شود که از گنبد، مناره، آرگ و قوس، تزئینات خاص و پیچیده ای مثل کاشی کاری، حیاط مرکزی و استفاده از پنجره های رنگی تشکیل شده است. ترکیبات این ویژگی ها در کنار هم، سبک معماری اسلامی را می سازد که نمایانگر فرهنگ، تاریخ، مذهب و هنر است که باعث ایجاد بناهایی مثل مسجد تاج محل در هند، مسجد شیخ لطف الله در اصفهان و مسجد ایاصوفیه در استانبول می شود که زیبایی و شکوه در آنها به چشم می خورد. سبک معماری اسلامی علاوه بر ایجاد فضایی برای عبادت، فضایی ایجاد میکند که زیبایی و آرامش حرف اول را در آنجا می زند. 

برگرفته از سایت آنلاین سازه: معماری اسلامی (Islamic Architecture) از مشهورترین سنت‌های معماری در جهان است که از قرن هفتم در جهان اسلام رایج شد. مناره، گنبد، طاق و مقرنسِ طاق از ویژگی‌های سبک اسلامی و نمایندۀ آن هستند. این ویژگی‌ها همراه با تزئینات ظریف با کاشی‌های زیبا و خوش‌نویسی شده، یک جلوه چشم نواز به سازه‌های اسلامی می‌بخشد. این رویکردِ متمایز، با رنگ‌های درخشان، الگوهای غنی و متقارنش نیز شناخته می‌شود.